Rwa kulszowa to często występujący rodzaj bólu (zespół objawów) wywołany przez ucisk lub podrażnienie nerwu kulszowego. Nerw kulszowy to najdłuższy nerw w ciele, zaczynający się w miednicy, idący przez pośladki i kończący się na stopach. Aż nawet 40% osób doświadcza w życiu rwy kulszowej lub podrażnienia nerwu kulszowego. Wypadnięcie dysku jest najczęstszą przyczyną rwy kulszowej, jednak czasami lekarze nie są w stanie znaleźć właściwej przyczyny tego bólu. Wszystko, co kładzie nacisk na nerw lub go podrażnia może spowodować ból, który to odczuwalny jest od tylnej części pośladków lub uda. Ból ten może być odczuwalny w różnym stopniu. Rwa kulszowa może być odczuwana jako łagodny ból, ostre pieczenie lub skrajny dyskomfort. Rwa kulszowa może również powodować uczucie drętwienia, osłabienie lub mrowienie.

Najczęstsze objawy rwy kulszowej to:

• ból pośladka lub nogi, pogarszający się podczas siedzenia,
• pieczenie lub mrowienie przechodzące od góry do dołu nogi,
• osłabienie, drętwienie, lub trudności w poruszaniu nogi lub stopy,
• ciągły ból po jednej stronie pośladka,
• przeszywający ból znacznie utrudniający wstawanie.

Rwa kulszowa najczęściej dotyka tylko jednej strony dolnej części ciała. Często ból rozciąga się od dolnej części pleców, idąc dalej z tyłu uda w dół poprzez nogi. W zależności od tego, gdzie nerw kulszowy został naruszony, ból może także obejmować stopy lub palce.
Dla niektórych osób ból związany z rwą kulszową może być ciężki i osłabiający. Dla innych ból wywołany rwą kulszową może być nieregularny i irytujący, jednak w takich przypadkach możliwe jest pogorszenie sytuacji.

Przyczyny rwy kulszowej

Przyczyną rwy kulszowej jest zazwyczaj podrażnienie nerwu kulszowego. Inne najczęstsze przyczyny rwy kulszowej to:

• zwężenie lędźwiowego kanału kręgowego (zwężenie kanału kręgowego w dolnej części pleców)
• choroba zwyrodnieniowa dysku (przesunięcie się dysków, które działają jak poduszki między kręgami)
• kręgozmyk (przemieszczenie kręgów wraz z całym odcinkiem kręgów wyżej leżących ku przodowi w stosunku do kręgu położonego niżej),
• ciąża.
• Inne przyczyny, takie jak: nadwaga, nieregularne ćwiczenia, noszenie wysokich obcasów albo spanie na zbyt miękkim materacu.

Leczenie rwy kulszowej

W wielu przypadkach ból związany z rwą kulszową powoli zanika i mija z czasem. Na początku leczenie zwykle skupia się na podawaniu leków i wykonywaniu ćwiczeń w celu złagodzenia bólu.

Ból ten można złagodzić poprzez:

• unikanie siedzenia (chyba, że jest bardziej komfortowe niż stanie);
• na przemian przebywanie w pozycji leżącej z krótkimi spacerami. Można zwiększać długość tego spaceru za każdym razem, gdy coraz mniej odczuwa się ból;
• przyjmując acetaminofen lub niesteroidowe leki przeciwzapalne takie jak ibuprofen.

Dodatkowe leczenie rwy kulszowej zależy od tego, co powoduje podrażnienie nerwów. Jeśli objawy nie zanikną zaleca się stosowanie fizykoterapii.

Leczenie rwy kulszowej przy krótkim przebiegu choroby.

Dostępne bez recepty leki przeciwbólowe są zazwyczaj skuteczne w łagodzeniu bólu. Środki przeciwbólowe znane jako niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, uznaje się za najbardziej skuteczne.

Ćwiczenia

Jeśli dokucza Ci rwa kulszowa to należy pamiętać o tym, aby pozostawać aktywnym fizycznie. O ile wypoczynek w łóżku może zapewnić chwilową ulgę, o tyle długotrwałe leżenie w łóżku może być niezalecane. Zalecane ćwiczenia to spacery i lekkie rozciąganie. Jeśli z powodu rwy kulszowej otrzymałaś dni wolne od pracy, to należy dążyć do powrotu do zdrowia jak najszybciej.

Okłady / kompresy

Wiele osób uważa, że korzystanie zarówno gorących lub zimnych okładów pozwala zmniejszyć ból. Można zrobić własny zimny okład owijając paczkę mrożonego groszku (lub innego mrożonego produktu) w ręcznik. Zestawy ogrzewających okładów powinny być dostępne w większości aptek. Skuteczne może okazać się stosowanie zamiennie najpierw jednego typu okładu (ciepły/zimny), a następnie drugiego.

Leczenie rwy kulszowej przy długim przebiegu choroby.

Leczenie przewlekłej rwy kulszowej zazwyczaj wymaga połączenia technik samopomocy oraz profesjonalnego leczenia.

Środki przeciwbólowe:

Długotrwałe stosowanie NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych) jako długookresowego sposobu zwalczania bólu zazwyczaj nie jest zalecane, ponieważ może być przyczyną problemów z żołądkiem i układem pokarmowym, takich jak owrzodzenie lub krwawienie wewnętrzne. Jeśli jednak potrzebujesz uśmierzyć ból występujący przez dłuższy czas można zastosować inne środki przeciwbólowe, chociażby takie jak paracetamol.

Wstrzyknięcie kortykosteroidów

Jeśli inne metody łagodzenia bólu pomagają, to lekarz rodzinny może skierować pacjenta do specjalisty na zabieg zewnątrzoponowego podania leków sterydowych. Dzięki temu zabiegowi dostarczane są silne leki przeciwzapalne bezpośrednio do miejsca zapalnego w okolicy nerwów kręgosłupa. Powinno to obniżyć ciśnienie na nerw kulszowy i w wyniku tego zmniejszyć odczuwany ból.

Ćwiczenia i fizjoterapia

Należy również starać się pozostać aktywnym fizycznie, na tyle na ile jest to możliwe, ponieważ spowoduje to zmniejszenie nasilenia objawów. Zaleca się również, aby w przypadkach korzystania z urlopu chorobowego starać się wrócić do pracy jak najszybciej.

Regularne ćwiczenia pomogą wzmocnić mięśnie wspierające kręgosłup. Ćwiczenia także stymuluje produkcję endorfin, które są naturalnymi substancjami chemicznymi działającymi przeciwbólowo. Fizjoterapeuta nauczy Cię szeregu ćwiczeń wzmacniających mięśnie, które wspierają kręgosłup i poprawiają jego elastyczność. Mogą również nauczyć Cię jak poprawić swoją postawę i zmniejszyć ryzyko wystąpienia przyszłych problemów z Twoimi plecami.